Odkryj jeden z najstarszych rezerwatów przyrody w Polsce, gdzie unikalne torfowiska wysokie tworzą fascynujący ekosystem. Zapraszamy do poznania tego wyjątkowego miejsca, gdzie natura przez tysiące lat tworzyła niezwykłe środowisko życia dla rzadkich gatunków roślin i zwierząt.
Rezerwat Bór na Czerwonem – Wprowadzenie
Rezerwat przyrody Bór na Czerwonem stanowi wyjątkowy obszar chroniony w województwie małopolskim, skupiający się na ochronie unikalnych ekosystemów torfowiskowych. Ta naturalna perełka Podhala zachwyca bogactwem przyrody i oferuje niepowtarzalną możliwość obcowania z rzadkimi gatunkami roślin i zwierząt w otoczeniu malowniczych panoram Tatr.
Obszar ten został objęty wieloma formami ochrony:
- status rezerwatu przyrody
- część Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu
- włączenie do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 (PLC120003)
- wpis na listę Ramsarską (od maja 2018)
- otulina o powierzchni 68,40 ha
Historia i znaczenie rezerwatu
Bór na Czerwonem, ustanowiony w 1925 roku, należy do najstarszych rezerwatów przyrody w Polsce. Początkowo obejmował 5 hektarów torfowiska, jednak w 2003 roku poszerzono go do 114,66 ha, włączając przyległe obszary leśne. Rezerwat podlega ochronie czynnej, co oznacza prowadzenie działań mających na celu utrzymanie właściwego stanu ekosystemów.
Lokalizacja i dostępność
Rezerwat znajduje się w Nowym Targu, około 20 km na północ od Zakopanego, na terenie Nadleśnictwa Nowy Targ, w Leśnictwie Bór. Dostępność zapewniona jest poprzez:
- dojazd samochodem ulicą Lotników z dostępem do parkingu
- spacer przez kładkę na Białym Dunajcu od strony ulicy Podtatrzańskiej
- komunikację miejską Nowego Targu
- drewniane pomosty na terenie rezerwatu
- wieżę widokową z panoramą na Tatry
Unikalne torfowiska w rezerwacie Bór na Czerwonem
Torfowiska rezerwatu, zajmujące powierzchnię ponad 114 hektarów, należą do najrzadszych ekosystemów mokradłowych w Europie. Miąższość torfu sięga miejscami 8 metrów, co świadczy o wielowiekowym procesie jego powstawania. Jesienią torfowiska przybierają spektakularne, intensywne barwy, tworząc niezapomniany widok dla odwiedzających.
Charakterystyka torfowisk
Torfowiska położone są na zachodnim zboczu Bieśca, na wysokości 760 m n.p.m., w obszarze wododziału między zlewiskami Morza Bałtyckiego i Północnego. Specyficzne warunki geologiczne obejmują:
- nieprzepuszczalne podłoże z margli i piaskowców
- osady na gnejsach zatrzymujące wodę
- niemal idealnie poziome ukształtowanie powierzchni
- kwaśne i ubogie w składniki odżywcze środowisko
- naturalne warunki do akumulacji wody i materii organicznej
Znaczenie ekologiczne torfowisk
Bór na Czerwonem, wraz z innymi torfowiskami Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, tworzy największy transgraniczny kompleks torfowisk wysokich w tej części Europy. Torfowiska pełnią istotne funkcje środowiskowe:
- magazynowanie znacznych ilości dwutlenku węgla
- naturalna filtracja wody
- regulacja stosunków wodnych w regionie
- archiwizacja historii klimatu i roślinności
- zachowanie bioróżnorodności (stanowią 7% powierzchni wszystkich mokradeł w Polsce)
Fauna i flora rezerwatu Bór na Czerwonem
Rezerwat Bór na Czerwonem stanowi wyjątkową skarbnicę bioróżnorodności na obszarze 114,66 hektarów. Ten chroniony teren oferuje schronienie licznym gatunkom roślin i zwierząt, które przystosowały się do specyficznych warunków torfowiskowych. Drewniane pomosty umożliwiają obserwację nie tylko malowniczych krajobrazów z widokiem na Tatry, ale przede wszystkim rzadkich zbiorowisk roślinnych charakterystycznych dla torfowisk wysokich.
Różnorodność gatunkowa
Flora Boru na Czerwonem wyróżnia się bogactwem gatunków typowych dla torfowisk wysokich. Dominują tu mchy torfowce (Sphagnum), tworzące charakterystyczne kępy i doliny – podstawę ekosystemu torfowiskowego.
- modrzewnica zwyczajna
- wełnianka pochwowata
- żurawina błotna
- rosiczka okrągłolistna (roślina owadożerna)
- różne gatunki mchów torfowców
Fauna rezerwatu obejmuje liczne gatunki zwierząt, które znalazły tu idealne warunki bytowania:
- motyle – modraszki i czerwończyki
- ptaki – derkacz, świergotek łąkowy, pokląskwa
- płazy – traszki i żaby trawne
- gady – jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny
- różnorodne gatunki ważek
Zagrożone gatunki
Bór na Czerwonem pełni funkcję ostoi dla wielu rzadkich i zagrożonych gatunków, co potwierdza jego międzynarodowe znaczenie w systemie ochrony przyrody. Włączenie rezerwatu do sieci Natura 2000 oraz wpisanie na listę Ramsarską w 2018 roku wzmacnia ochronę tych cennych ekosystemów.
| Grupa | Zagrożone gatunki |
|---|---|
| Rośliny chronione | rosiczka okrągłolistna, bagnica torfowa, przygiełka biała |
| Mchy | różne odmiany torfowców |
| Fauna | czerwończyk nieparek, kumak górski |
Ochrona czynna realizowana w rezerwacie ma na celu zabezpieczenie przyszłości tych cennych gatunków i zachowanie ich dla kolejnych pokoleń.
